بررسی پویایی فقر در ایران با استفاده از داده‌های مرکب خانوارهای روستایی و شهری

از آنجا که مسأله فقر و برنامه­های فقرزدایی مورد توجه سیاستگذاران و برنامه­ریزان قرار گرفته است، شناسایی دقیق این پدیده در موفقیت این برنامه­ها و حل این مسأله مهم ضرورتی انکارناپذیر خواهد بود.  به رغم تمام تلاش­های جمهوری اسلامی ایران در راستای حذف فقر از جامعه، اولین برنامه تدوین­شده مبارزه با فقر در جمهوری اسلامی ایران در عمل از سال 1380 با هدف به حداقل رساندن فقر در ایران به اجرا درآمده است. در این پژوهش، مسأله پویایی فقر را با استفاده از داده­های مرکب خانوارهای شهری و روستایی کشور برای سال­های 1380 تا 1382 بررسی می­کنیم. بدین منظور، خط فقر در بخش روستایی و شهری محاسبه کرده و با استفاده از آن خانوارهای فقیر و غیر فقیر در نمونه­های مورد مطالعه مشخص کرده­ایم. سپس، با استفاده از برآورد لاجیت و مدل spell نقش هر یک از عوامل تعیین­کننده فقر بر نرخ مخاطره خروج از فقر و ورود مجدد به فقر خانوارها را مطالعه کرده­ایم. در برآورد خط فقر غذایی از روش تأمین انرژی غذایی (FEI) بهره گرفته و با استفاده از رگرسیون­های غیرپارامتریک خطوط فقر غذایی و غیرغذایی را به دست آورده­ایم. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که فقر در بخش روستایی ابعاد بزرگتری داشته هر چند که انتقال میان وضعیت­های فقر در جوامع روستایی بیشتر دیده می­شود. همچنین، بررسی­ها نشان می­دهد که جوامع شهری بیشتر با پدیده فقر مزمن روبرو هستند.